Neurosonografia – szczegółowe badanie mózgu płodu

19 Czerwiec , 2024

Neurosonografia – szczegółowe badanie mózgu płodu

Według  Europejskiego Rejestru Wad Wrodzonych (EUROCAT) wady ośrodkowego układu zajmują czwarte miejsce pod względem częstości występowania. Około 1000 dzieci w Polsce rodzi się z rozpoznanymi wadami wrodzonymi ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Długofalowe badania pokazują jednak, że częstość występowania może być znacznie większa mogą dotyczyć  aż 1 dziecka na 100 urodzonych, a objawy mogą pojawić się w różnych okresach życia. Konsekwencje tych nieprawidłowości mogą być poważne. Objawy nieprawidłowej anatomii i funkcji mózgu mają szerokie spektrum i różne nasilenie - od zaburzeń nastroju (labilność emocjonalna, nadreaktywność, impulsywność, zaburzenia ze spektrum autyzmu), poprzez zaburzenia funkcji nerwów czaszkowych (dysfagia- zaburzenia połykania, zaburzenia mowy), opóźnienie rozwoju psychoruchowego, zaburzenia psychiatryczne aż po mózgowe porażenie dziecięce i padaczkę.

Nie zawsze wada OUN skutkuje nieprawidłowym rozwojem dziecka,  a prawidłowa budowa układu nerwowego nie gwarantuje prawidłowego rozwoju dziecka. Jednak wystąpienie objawów będących efektem wad OUN może istotnie wpłynąć na rozwój dziecka i funkcjonowanie rodziny. Pomimo, iż wady OUN to nieodwracalne uszkodzenie mózgu, badania wskazują,  że wczesne wdrożenie terapii może w istotnym stopniu poprawić  stan funkcjonalny  i rozwój dziecka. Pozwala  także na objęcie opieką psychologiczną rodziny dziecka co ma kluczowe znaczenie dla kształtowania optymalnych  warunków środowiskowych  jego rozwoju.

Mózg rozwija się od wczesnego rozwoju zarodkowego (od 3 tygodnia) do dorosłości.

Wady OUN mogą ujawnić się w każdym okresie ciąży, ponieważ mózg podlega bardzo dynamicznym procesom rozwoju w okresie ciąży. Często nie udaje nam się ustalić przyczyny  nieprawidłowego rozwoju mózgu. Wiemy, że część spowodowana jest czynnikami genetycznymi a część zadziałaniem czynnika, który uszkadza prawidłowo rozwijający się mózg  (czynniki fizyczne – promieniowanie jonizujące, czynniki chemiczne – leki, alkohol, czynniki infekcyjne).  

Niektóre z wad OUN możemy rozpoznać już w I trymestrze ciąży, ale część możliwa jest do rozpoznania dopiero w II, a nawet w III trymestrze ciąży. Dlatego konieczność dokładnej diagnostyki mózgowia może pojawić się w każdym okresie ciąży. Część zaburzeń trudna jest do rozpoznania w okresie prenatalnym i diagnoza możliwa jest do ustalenia dopiero w okresie noworodkowym lub późniejszym.

Badanie przesiewowe, takie, któremu poddawany jest każdy płód opiera się na zbadaniu mózgowia, jego części, w trzech płaszczyznach a kręgosłupa w jednej płaszczyźnie. To pozwala na wykrycie do 85% nieprawidłowego obrazu OUN, ale nie zawsze na poprawną klasyfikację wady. W sytuacji wątpliwości, niejasnego obrazu lub podejrzenia/rozpoznania wady konieczne jest dokładne zbadanie OUN w celu określenia rodzaju wady, wykluczenia dodatkowych nieprawidłowości, ustalenia dalszej diagnostyki w czasie ciąży i po urodzeniu dziecka. Takie badanie nazywa się neurosonografią. Polega na uzyskaniu dodatkowych licznych przekrojów, płaszczyzn i obejrzeniu wielu małych struktur w OUN  kręgosłupa i rdzenia kręgowego (z wykorzystaniem różnych technik 3D). Skuteczność tego badania sięga 95% - wykrycie i prawidłowe  nazwanie wady. W kilku procentach możemy spotkać się z trudnościami w określeniu rodzaju wady, wtedy z pomocą przychodzi badanie rezonansem magnetycznym.

Diagnostyka wad OUN umożliwia to wyłonienie grupy dzieci, które wymagają opieki specjalistycznej,  poszerzenia diagnostyki po urodzeniu  i włączenia terapii. Jeśli wada wykryta zostanie już w ciąży - dziecko od narodzin jest pod właściwą opieką wielospecjalistyczną, ma wykonaną niezbędną diagnostykę i wdrożoną rehabilitację nawet jeśli nie występują zaburzenia funkcji mózgu.

Badanie to wymaga czasu i doświadczenia, ale dostarcza wielu informacji o rozwijającym się mózgu płodu. Jeśli płód znajduje się w położeniu główkowym badanie to wykonywane jest sondą transwaginalną. A jeśli w położeniu miednicowym- sondą przezbrzuszną  o wysokiej rozdzielczości.

 Wskazania do badania neurosonograficznego:

  1. Każde podejrzenie nieprawidłowości OUN w badaniu przesiewowym I, II i III trymestru
  2. Wada OUN u poprzedniego dziecka
  3. Wada serca u płodu
  4. Podejrzenie infekcji wewnątrzmacicznej
  5. Ciąża bliźniacza jednokosmówkowa
  6. Ekspozycja na teratogeny, które zaburzają rozwój mózgu (leki)
  7. Nieprawidłowy wynik badania genetycznego o niejasnym znaczeniu

  W naszej przychodni istnieje możliwość wykonania pełnej diagnostyki mózgowia u płodu z kontynuacją, uzupełnieniem u noworodka.

  W naszej przychodni badanie USG ciąży z oceną neurosonograficzną wykonuje dr n. med. Renata Jaczyńska

Potrzebujesz porady lub masz więcej pytań?

Godziny przyjęć

Poniedziałek - Piątek
8:00 - 20:00

Wybrane soboty
8:00 - 14:00
Współpracujemy
Alab
Polski Lek
Synevo
Compensa
Polski bank komórek macierzystych
Znany lekarz
MediRaty